Một tấm gương
Tác giả: Minh Tạo

Sáng nào cũng thấy thằng nhỏ cầm cái lon đứng chầu chực trước quán ăn.
Tôi để mắt theo dõi thì hễ thấy thực khách vừa kêu tính tiền thì thằng
bé chạy vào nhìn vào những cái tô, nếu còn thức ăn dư mứa thì nó vội
vã trút vào cái lon rồi chạy ra ngoài đứng ngóng tiếp.
Khi cái lon gần đầy thì nó biến mất, chập sau thấy nó lại có mặt thập
thò trước quán tiếp tục. Bàn tôi ngồi thì đứa bé không bao giờ quan
tâm tới, vì mỗi sáng tôi chỉ đủ tiền uống 1 ly xây chừng vì tôi cũng
nghèo cải tạo mới về sáng nhịn đói ngồi uống cà phê đen như một cái
thú hay một cái tật không bỏ được.
Cứ thế, mà hơn một năm tôi mới quen được và tìm hiểu chút ít về hoàn
cảnh gia đình của đứa bé. Tôi cố tình làm quen với thằng bé nhờ hôm ấy
trời mưa, thằng bé đứng nép vào trong quán. Thằng bé đứng nép vào ngày
càng sâu hơn trong quán vì mưa ngày càng lớn chỉ cách tôi chừng độ nửa
thước. Tôi vói tay kéo nó ngồi xuống bàn và hỏi nó có thích uống cà
phê không ?
Thằng bé lắc đầu lia lịa và nói không uống. Tôi hỏi nó làm gì ngày nào
cũng ra đây? và hiện sống với ai? Thằng bé như đoán được rằng: tôi chỉ
là người khách ghiền cà phê nặng nên hàng ngày đóng đô ở đây nên nó
cũng trả lời nhanh nhẹn rằng:
- “Con sống với ba má con, Ba con đi làm xa còn Má con đi phụ buôn bán
ở ngoài chợ…”
Tôi hỏi tiếp:
- “Còn con có đi học không ?”
Thằng bé nói:
- “Con không có đi học… con ở nhà phụ với má nuôi heo…”.
Đó là lý do để nói lên sự hiện diện hằng ngày của nó nơi quán ăn nầy.
Nghe thằng bé nói như thế, tôi nói với chị chủ quán ăn giúp cho nó lấy
những cơm và thức ăn thừa, và cũng từ đó nó không còn đứng lúp ló
ngoài cửa quán nửa. Và nhờ tánh tình hiền hậu thật thà chị chủ quán
cho nó vô phụ dọn bàn đề lấy thức ăn dư mang về và cho nó ăn uống để
phụ việc. Từ đó tôi và nó gần gũi nhau hơn và thân với nhau lắm.
Có lần thằng bé hỏi tôi:
- “Chú làm nghề gì vậy hả chú?”
Tôi chỉ trả lời ngắn gọn là ” Chú đang làm thinh”.
Đúng vậy mới cải tạo về mà, vợ con thì đã theo bên ngoại vượt biển hết
rồi, nghe đâu đã định cư bên Úc, nay về ở với mẹ già ngày 1 buổi cà
phê hai bửa cơm độn qua ngày. Thời gian ngột ngạt chậm chạp trôi qua,
may mắn vợ chồng tôi đã bắt liên lạc được với nhau. Thế là những bữa
cơm không còn ăn độn khoai củ hay bo bo nữa nhưng vẫn quen cử sáng cà
phê quán gần nhà. Không biết chị chủ quán có bỏ bùa mê hay tôi ghiền
chổ ngồi mà không bữa nào vắng tôi. Một hôm, tôi đề nghị theo thằng bé
về nhà nó chơi cho biết vì nó nói ở cũng gần không xa lắm. Thấy nó do
dự và tỏ vẻ sợ sệt, tôi biết ngay nó đang dấu diếm điều gì. Thương nó
lắm, tôi dúi tiền cho nó hoài. Mấy hôm sau tôi lẳng lặng đi theo nó
khi nó mang cơm và thức ăn dư về nhà buổi trưa. Khi thấy nó lủi vô một
cái chòi nhỏ xíu thì tôi thật sự không ngờ. Đứng dưới gốc cây Gòn cách
nhà nó không xa tôi thầm nghĩ, nhà chút xíu như vậy gia đình 3 người ở
thì chổ đâu mà nuôi heo. Tôi đang đứng suy nghĩ đốt cũng hết mấy điếu
thuốc thì thằng nhỏ lục tục xách lon xách nồi đi ra quán để thu dọn
thức ăn buổi chiều. Đợi thằng bé đi khuất tôi lò mò đến nơi mà hồi nãy
nó vào. Đến đó mới nhìn rõ thì thật ra đâu có phải là nhà, một lõm
trống được che dựng lên bằng những phế liệu đủ loại muốn chui vào phải
khom mọp xuống. Nghe thấy có tiếng chân dừng lại, có tiếng đàn bà vọng
ra hỏi. Tôi trả lời là đi kiếm thằng Tuất, thì nghe giọng đàn ông cho
biết nó vừa đi khỏi rồi, và hỏi tôi là ai, mời tôi vào…. Vừa khom
người chui vào tôi mới thật sự không ngờ những gì hiển hiện trước mắt
tôi.
Người đàn ông hốc hác cụt hai giò tuổi cũng trạc tôi nhưng trông yếu
đuối, lam lũ và khắc khổ lắm. Một người đàn bà bệnh hoạn xác xơ cả hai
đang ăn những thức ăn thừa mà thằng bé vừa mới đem về. Vừa bàng hoàng,
vừa cảm động vừa xót xa, nước mắt tôi bất chợt tuôn rơi mặc dù tôi cố
nén…
Từ đó, tôi hiểu rõ về người phế binh sức tàn lực kiệt sống bên người
vợ thủy chung tảo tần nuôi chồng bao năm nay giờ mang bịnh ác tính
nặng nề thật đau xót. Tôi móc hết tiền trong túi biếu tặng và cáo lui.
Về đến nhà tôi vẫn mãi ám ảnh hoàn cảnh bi thương của gia đình thằng
bé mà tôi bỏ cơm nguyên cả ngày luôn. Sáng hôm sau ra uống cà phê,
thằng bé gặp tôi nó lấm lét không dám nhìn tôi vì nó đã biết trưa hôm
qua tôi có tới nhà nó. Nó thì tỏ vẻ sợ tôi, nhưng tôi thực sự vừa
thương vừa nể phục nó nhiều lắm. Tôi kêu nó lại và nói nhỏ với nó tại
sao không cho tôi biết. Tội nghiệp nó cúi đầu im lặng làm lòng tôi
thêm nỗi xót xa. Có khách kêu trả tiền, như có cơ hội né tránh tôi nó
chạy đi dọn bàn và tiếp tục công việc thu dọn thức ăn. Hèn gì sau nầy
nó để thức ăn dư phân loại đàng hoàng lắm. Tội nghiệp hoàn cảnh của
thằng bé mới mấy tuổi đầu mà vất vả nuôi cha mẹ theo khả năng chỉ tới
đó. Cha là một phế binh cũ trước 75 cụt hai chân, mẹ thì bị bệnh gan
nặng bụng phình trướng to khủng khiếp và cặp chân sưng vù lên đi đứng
thật khó khăn, nước da thì vàng mét như nghệ. Thằng bé là lao động
chánh trong gia đình, nó có hiếu lắm. Từ đó tôi thường cho tiền đứa bé
mua bánh mì cơm gạo về nuôi cha mẹ.
Vợ tôi làm thủ tục bảo lãnh tôi sang Úc. Ngày tôi đi tôi đau xót phải
để lại hai nỗi buồn đó là để mẹ và em gái lại quê nhà và không còn cơ
hội giúp đỡ thằng bé nữa. Sang Úc định cư, tôi sống tại tiểu bang
Victoria mấy năm đầu tôi hết sức cơ cực vì phải vật lộn với cuộc sống
mới nơi đất mới và đối với tôi tất cả đều mới mẻ và xa lạ quá. Từ ngôn
ngữ đến thời tiết đã làm tôi lao đao không ít. Thỉnh thoảng tôi gởi
tiền về nuôi mẹ và em gái không quên dặn em gái tôi chuyển cho thằng
bé chút ít gọi là chút tình phương xa.
Mấy năm sau tôi về thăm gia đình, tôi có ghé tìm thằng bé thì nó không
còn lấy thức ăn trong quán đó nữa. Tôi mới kể rõ hoàn cảnh thằng bé
cho chị chủ quán biết. Chị chủ quán đôi mắt đỏ hoe trách tôi sao không
cho chị biết sớm để chị tìm cách giúp gia đình nó. Tôi chỉ bào chữa
rằng tại thằng bé muốn giấu không cho ai biết! Tôi ghé vội qua nhà
thằng bé thì mới hay mẹ nó đã qua đời vì căn bệnh ung thư gan. Chỉ còn
chèo queo một mình ba nó ở trần nằm một góc trông hết sức thương tâm.
Hỏi thăm thì mới biết nó đã xin được việc làm đi phụ hồ kiếm tiền về
nuôi cha. Chúa nhật tôi tới tìm thằng bé, chỉ mới có mấy năm mà nó đã
cao lớn thành thanh niên rất đẹp trai duy chỉ đen đúa vì phơi nắng để
kiếm đồng tiền. Tôi dẫn nó trở ra quán cà phê cũ, thấy nó hơi ái ngại,
tôi trấn an là bà chủ quán tốt lắm tại không biết được hoàn cảnh gia
đình nó. Ra đến quán ăn chị chủ quán năn nỉ nó về làm với chị, dọn dẹp
và bưng thức ăn cho khách nhẹ nhàng hơn đi phụ hồ và chị sẽ trả lương
như đang lãnh bên phụ hồ, tối về thức ăn thường bán không hết chị cho
đem về nhà dùng khỏi phải mua hay đi chợ. Lần đầu tiên tôi thấy nó
khóc, chị chủ quán cũng khóc theo làm tôi phải đứng dậy bỏ ra ngoài để
khỏi phải rơi nước mắt vì chịu không nỗi. Thằng Tuất vừa khóc vừa nói:
“Sao ai cũng tốt với gia đình con hết đó, nhưng vì con đang làm phụ hồ
cho anh Năm, anh ấy cũng tốt lắm giúp đỡ gia dình con nhiều lắm, sáng
nào cũng mua cho ba con gói xôi hay bánh mì trước khi tụi con đi làm.
Con cũng mang ơn ảnh nhiều nên con không thể nghỉ được, con xin lổi”.
Không biết thằng Tuất nó nói thật hay nó ái ngại khi quay về chỗ mà
ngày nào cũng cầm cái lon chầu chực trút đồ ăn dư về nuôi cha mẹ. Phải
thông cảm nó, phải hiểu cho nó, phải cho nó có cái hiện tại và tương
lai tốt hơn, đẹp hơn ngày trước. Chị chủ quán vừa gạt nước mắt vừa nói
“Bất cứ lúc nào con cần đến cô thì con đừng ngại, cho cô biết nhé “…
Đời nầy cũng còn có những hoàn cảnh bi đát ít ai biết đến, và cũng có
những đứa con xứng đáng như thằng Tuất. Ngày về lại Úc, tôi đến biếu
hai cha con nó hai triệu đồng, thấy nó và ba nó mừng lắm tôi cũng vui
lây. Không biết phải giúp gia đình nó như thế nào, tôi chụp hình ba
nó, photo giấy tờ ba nó đem về Úc gởi cho Hội cứu trợ thương phế binh
bị quên lãng trụ sở ở Sydney. Mấy tháng sau nhận được thư ba thằng
Tuất viết qua, ông quá vui mừng khi được Hội bên Úc giúp đở gởi tiền
về, ông cho biết suốt bao nhiêu năm qua lần đầu tiên ông thấy được
niềm hạnh phúc khi cuộc đời phế binh của ông còn có người nhớ đến.
Không biết ông ấy vui bao nhiêu mà chính tôi cũng hết sức vui mừng khi
thực hiện một việc làm đem niềm vui đến cho những người phế binh sống
hết sức đói nghèo bên quê mẹ. Tôi xin cảm ơn cả hai: người chiến sĩ vô
danh sống trong hẩm hiu và Hội cứu trợ thương phế binh đã thể hiện
tình người trong công việc hết sức cao cả này.